Głowica cylindrów

Demontaż i montaż głowicy cylindrów

Głowicę demontować tylko po ochłodzeniu się silnika.
Nie odłączać kolektora ssącego i wydechowego. Uszkodzenie uszczelki głowicy cylindrów można poznać po następujących objawach:

• Spadek mocy.
• Ubytek czynnika chłodzącego.
• Ubytek oleju.
• Płyn chłodzenia w oleju silnikowym, poziom oleju zwiększa się zamiast zmniejszać. Szare zabarwienie oleju silnikowego, pęcherzyki piany przy listwie pomiarowej, rzadki olej.
• Silne burzenie się płynu chłodzącego.
• Brak sprężenia na dwóch sąsiednich cylindrach.

Uwaga:
Patrz również rozdział “Demontaż wału rozrządu” oraz “Demontaż d¼wigni zaworowych”, w których pewne czynności zostały opisane dokładniej.

Demontaż

• Maskę silnika ustawić pionowo, zobacz
• Odłączyć od akumulatora przewód do masy.
• Wymontować filtr powietrza,
• Spuścić płyn chłodzący,
• Przy samochodach z klimatyzacją: odkręcić sprężarkę chłodzenia razem z mocowaniem i odstawić z podłączonymi przewodami.
  Uwaga:
  W żadnym wypadku nie wolno otwierać obiegu czynnika chłodzącego, gdyż ciecz ta jest bardzo toksyczna i może spowodować odmrożenia.
• Przy samochodach z regulacją poziomu: Odkręcić pompę tłoczenia oleju i odstawić razem z podłączonymi przewodami. Wyjąć element zabierakowy, zobacz
• Odłączyć wszystkie przewody czynnika chłodzącego prowadzące do głowicy cylindrów. Przed tym otworzyć do koñca zaciski i cofnąć je.
• Obluzować i odsunąć górny zacisk przewodu pomiędzy obudową termostatu i pompą czynnika chłodzącego. Zdjąć wszystkie przewody czynnika chłodzącego prowadzące do obudowy termostatu.
• Oznaczyć taśmą Tesa i ściągnąć z głowicy cylindrów wszystkie przewody elektryczne, przewody podciśnieniowe i przewody paliwa oraz rurę ssącą
• Przy serwosterowaniu: Odkręcić pompę wspomagającą z uchwytem oraz filtrem paliwa i wyjąć z podłączonymi przewodami. Przed tym odkręcić uchwyt rury listwy pomiarowej oleju i odciągnąć olej hydrauliczny ze zbiornika urządzenia wspomagającego układ kierowniczy zobacz
• Przy samochodach bez wspomagania: Od-kręcić 2 śruby i odstawić filtr paliwa z podłączonymi przewodami. Ściągnąć z dyszy wtryskowej przewód obiegu powrotnego.
• Przekładnia automatyczna: Od rury ssącej odkręcić rurę listwy pomiaru oleju. Przednią rurę wydechową odkręcić od kolektora wydechowego i do zbiornika skrzyni biegów. Instalację wydechową nieco obniżyć i podwiesić na lince.
• Przy modelu 300D z filtrem suchym powietrza: Odkręcić wspornik przy rurze ssącej.
  
• Wyciągnąć klamrę zabezpieczającą – strzałka – wzdłużnego wałka regulacyjnego, cofnąć wałek i wyjąć.
• Odkręcić uchwyt -1-, zwolnić z zacisków znajdujące się w tulejce z tworzywa sztucznego -3 – cięgło biegu jałowego -2-.
• Odczepić drążki regulacyjne.
• Otwartym kluczem oczkowym, np. HAZET 4550-1, odkręcić przewody wtryskowe od pompy wtryskowej, od zaworów wtryskowych. Przed tym oczyścić podłączenia preparatem do czyszczenia na zimno, a po odkręceniu zamknąć folią plastykową lub pierścieniami gumowymi, by do wewnątrz nie przedostały się żadne zanieczyszczenia.
• Odkręcić pokrywę głowicy cylindrów.
  Uwaga:
  W przypadku silnie zassanej uszczelki boki pokrywy ostrożnie ostukać młotkiem gumowym
  
  Uwaga: Sprawdzić jakiego typu jest szyna napinania łañcucha rozrządu. W przypadku szyny typu -A- konieczne jest wymontowanie napinacza łañcucha rozrządu, zobacz
• Obluzować śrubę mocującą koło wału rozrządu – nie wykręcać. Założyć klucz i jednym krótkim uderzeniem w ramię klucza pokonać moment oporu śruby. Dla obluzowania śruby można także podtrzymać koło wału rozrządu sworzniem stalowym lub dużym śrubokrętem włożonym w otwór w kole.
• Wymontować obydwie d¼wignie zaworowe, patrz str. 29.
• Tłok pierwszego cylindra ustawić na ZZP zapłonu, patrz str. 27.
• Zaznaczyć położenie koła wału rozrządu względem łañcucha rozrządu, patrz str. 27.
  
• Wymontować szynę prowadzącą -89-. W tym celu wykręcić śrubę -b- i ściągaczem udarowym wyciągnąć sworzeñ łożyska -c-.
• W razie braku ściągacza sworzeñ można wyciągnąć przy pomocy nasadki kluczowej 10 (długość kwadratu = 1/2″ i śruby M6 (ca 3-krotna długość nasadki) z przeciwnakrętką. Na śrubę M6 założyć przeciw nakrętkę i wsunąć podkładkę. Nasadkę 10 założyć na sworzeñ, Śrubę M6 wkręcić w gwint sworznia i przeciwnakrętkę docisnąć do nasadki; podkładka ułatwia przyleganie. Główkę śruby przytrzymać kluczem oczkowym odkręcając jednocześnie przeciwnakrętkę kluczem szczękowym przeciwnie do nasadki i w ten sposób wyciągnąć sworzeñ.
• Przy silnikach z szyną napinającą z lekkiego metalu -85- względnie typu -B-, przedstawionej na rys. 1054-5515/1, wcisnąć sworzeñ dociskowy l w ten sposób odprężyć łañcuch rozrządu. Szyny napinające) -B- nie demontować.
• Wykręcić śrubę mocującą koło wału rozrządu i zdjąć koło. Uważać, by sprężyny krążkowe nie wpadły do obudowy rozrządu.
• Wymontować sprężynę typu -A-, patrz rys. 1054-5515/1. W tym celu sworzeñ łożyska -d- (rys. 1054-8255/A) wyciągnąć przy pomocy ściągacza udarowego lub w sposób opisany wyżej. Przed tym obrócić koło pasowe wału korbowego tak, by wycięcie w kole pasowym znalazło się nad sworzniem łożyska, Dla łatwiejszego dostępu można także wymontować chłodnicę i/lub odkręcić koło pasowe wału korbowego.
  Uwaga:
  Zdarza się, że sworzeñ jest mocno zakleszczony. Dlatego posługiwać się tylko narzędziem w bardzo dobrym stanie. Śrubę M6 wkręcić do koñca w gwint sworznia; w razie potrzeby oczyścić gwint.
• Wymontować dysze wtryskowe,
  
  Uwaga:
  Od 2/79 głowica cylindrów mocowana jest śrubami z łbem wieloząbkowym -B- w miejsce stosowanych wcześniej śrub z łbem 6-kątnym -A-, Zależnie od rodzaju śrub stosujemy albo klucz imbusowy z nasadką do śrub z łbem wieloząbkowym (np. HAZET 990 SLg-12) lub z nasadką do śrub z łbem 6-kątnym (np. HAZET 986 Lg-10). Długość śrub głowicy cylindrów nie jest jednakowa, dlatego śruby tak odkładać, by mogły być pó¼niej włożone dokładnie w poprzednie miejsca. Ewentualnie zanotować punkty montażowe.
• Śruby M8 -a- wykręcać długim kluczem 6-katnym o rozstawie 6 mm i długości 440 mm
  
• Śruby głowicy cylindrów wykręcać w odwrotnej kolejności ich numeracji, czyli od 18 do 1 względnie od 22 do 1 (silnik 5-cylindrowy). Najpierw obluzować wszystkie śruby o 1/2 obrotu, a dopiero po tym wykręcić do koñca.
• Podnieść głowicę cylindrów. Można posłużyć się przy tym d¼wignikiem warsztatowym; w tym celu należy przez ucha do podnoszenia przeciągnąć odpowiednią linę lub łañcuch, zobacz
  Uwaga:
  Nie zmieniać położenia wału korbowego ani wału rozrządu, a jeśli nie da się tego uniknąć, to przed założeniem głowicy cylindrów ustawić wał korbowy względnie wal rozrządu z powrotem w położenie montażowe.
  W razie wymiany głowicy odmontować podłączenie instalacji ogrzewania, śrubę zamykającą i czujnik temperatury i zamontować je na nowej dokładnie w takich samych miejscach.

Montaż

Przed montażem oczyścić głowicę cylindrów i kadłub silnika z resztek uszczelek; zakryć otwory, by nie przedostały się do nich żadne zanieczyszczenia.

• Sprawdzić liniałem stalowym przylegania głowicy cylindrów i kadłuba silnika w kierunku poprzecznym i wzdłużnym: położyć liniał na płaszczy¼nie stykowej i pomierzyć szczelinomierzem ewentualny odstęp. Dopuszczalna nierówność kadłuba silnika: 0,1 mm wzdłużnie i 0,05 mm poprzecznie; głowicy – 0,08 mm wzdłużnie i 0 w kierunku poprzecznym. Przy większych nierównościach konieczna jest legalizacja powierzchni przylegania (praca do wykonania w warsztacie).
• Sprawdzić stan głowicy (pęknięcia i gładzi cylindrów (porowkowania).
• Otwory pod śruby głowicy oczyścić dokładnie z oleju i innych zanieczyszczeñ.
• Wymienić uszczelkę głowicy.
• Nową uszczelkę, bez środka uszczelniającego, założyć tak, by nie zakrywała żadnych otworów i można było odczytać jej numer.
  Uwaga:
  Uszczelka głowicy cylindrów jest wrażliwa na działanie światła i powietrza i dlatego należy ją wyjmować z opakowania bezpośrednio przed użyciem. Przy silnikach od 2.79 ze śrubami z łbem wieloząbkowym stosować wyłącznie jedną z następujących uszczelek. Pierwsze trzy cyfry odnoszą się zawsze do typu silnika: Nr części zamiennej: 615016 1620, 616016 1420, 617016 0520.
• Przed założeniem głowicy cylindrów sprawdzić, czy wał rozrządu znajduje się w tym samym położeniu, w jakim był przed zdjęciem głowicy.
• Założyć głowicę.
  Uwaga:
  Centrowanie głowicy cylindrów w kadłubie silnika odbywa się przy pomocy kołków ustawczych.
  
  Uwaga:
  Ponieważ śruby z łbem wieloząbkowym przy dociąganiu wydłużają się na stale, należy sprawdzić czy nadają się do ponownego użycia. W tym celu zmierzyć długość -L- Śrub od dolnej krawędzi główki śruby. W razie przekroczenia maksymalnej długości, śruby należy wymienić. Dodatkowo pokazano na rysunku: d – trzon walcowy, a – długość gwintu, M12 – średnica gwintu: 12 mm.

• Naoliwić gwint śruby i powierzchnię przylegania główki śruby, założyć podkładki i mocno dociągnąć śruby.
  Uwaga:
  Stosować tylko śruby tego samego rodzaju. Śruby głowicy cylindrowej dociągnąć z zachowaniem największej ostrożności. Przed dociąganiem śrub należy sprawdzić dokładność klucza dynamometrycznego.
  
• Śruby z łbem 6-kątnym – do 1.79
• Śruby głowicy cylindra dociągnąć w kolejności od 1 do 18 (silnik 4-cylindrowy) względnie od 1 do 22 (silnik 5-cylindrowy) w trzech etapach.Uwaga: Na każdym etapie dokręcać śruby kolejności od 1 do 18 (1 do 22).
  Etap 1: kluczem dynamometrycznym: 70 Nm.
  Etap 2: kluczem dynamometrycznym: 90 Nm.
  Uwaga: w tym momencie przerwać dokręcanie na około 10 min. i po przerwie dokręcać dalej, nie luzować.
  Etap 3: kluczem dynamometrycznym: 100 Nm.
• Śruby z łbem wieloząbkowym – od 2/79
• Śruby głowicy dokręcać w kolejności od 1 do 18 (silnik 4-cylindrowy) względnie od 1 do 22 (silnik 5-cylindrowy) w czterech etapach.Uwaga: Na każdym etapie dokręcać śruby w kolejności od 1 do 18 (1-22).
  Etap 1: kluczem dynamometrycznym 40 Nm.
  Etap 2: kluczem dynamometrycznym 70 Nm.
  Uwaga: w tym miejscu przerwać dokręcanie na około 10 min. i po przerwie dokręcać dalej, nie luzować.
  Etap 3: dokręcać dalej sztywnym kluczem 90°.
  Etap 4: dokręcać dalej sztywnym kluczem 90°.
  Uwaga: Przy dociąganiu śrub głowicy cylindra oszacować kąt obrotu. Ramię klucza założyć wzdłuż silnika i jednym ciągiem ustawić poprzecznie do silnika (1/4 obrotu, 90′).
• Z przodu głowicy cylindrów wstawić 4 śruby M8 -a-i dociągnąć długim kluczem imbusowym o rozwartości 6 momentem 25 Nm.W razie uprzedniego wymontowania, wstawić szynę napinającą i wbić nowy sworzeñ łożyska.
• Koło wału rozrządu wstawić w łañcuch rozrządu zgodnie z naniesionymi oznakowaniami.Koło wału rozrządu nasunąć na wał po uprzednim wstawieniu sprężyn płytkowych w rowek wału.
• Koło wału rozrządu przytrzymać sworzniem stalowym lub dużym śrubokrętem i dokręcić momentem 80 Nm.Zamontować obydwie grupy d¼wigni zaworowych
• W razie uprzedniego wymontowania, zamontować koło pasowe wału korbowego.
• Tłok pierwszego cylindra ustawić na ZZP i sprawdzić punkty montażowe,
• Uwaga: W razie obróbki głowicy cylindrów konieczne jest sprawdzenie czasów rozrządu (praca w warsztacie).
• Wstawić i przykręcić szynę prowadzącą, wbić sworzeñ łożyska.
• W razie uprzedniego wymontowania, zamontować napinacz łañcucha rozrządu. zobacz…
• Ustawić luz zaworowy,
• Zamontować dysze wtryskowe; przed tym wstawić nowe płytki,
• Założyć pokrywę głowicy cylindrów. Przed założeniem pokrywy dokładnie docisnąć uszczelkę U i oczyścić szmatką powierzchnie stykowe. Nakrętki przykręcić momentem 15 Nm. Jeśli pokrywa mocowana jest śrubami, to śruby wkręcać momentem 5 Nm, nadto dociągać śruby lekko kluczem nasadowym bez d¼wigni.
• W razie uprzedniego wymontowania, zamontować chłodnicę,
• Przykręcić przewód odpowietrzający pomiędzy pompą czynnika chłodzącego i głowicą cylindrów.
• Podłączyć wszystkie przewody czynnika chłodzącego do głowicy cylindrów i obudowy termostatu i zabezpieczyć zaciskami.
• Podłączyć przewody wtryskowe; nakrętki kołpakowe dociągnąć momentem 25 Nm.
• Wcisnąć drążki regulacyjne, wstawić wzdłużny watek regulacyjny i zabezpieczyć klamrą.
• Przykręcić uchwyt cięgła biegu jałowego; wcisnąć odcinek cięgła z tulejką z tworzywa sztucznego.
• W razie potrzeby przykręcić wspornik rury ssącej.
• Instalację wydechową przykręcić do kolektora i przekładni.
• Przy przekładni automatycznej: do rury ssącej przykręcić rurę prowadzącą listwę pomiarową oleju.
• W razie uprzedniego wymontowania przykręcić pompę wspomagającą z filtrem paliwa. Przykręcić uchwyt rury prowadzącej listwę pomiaru oleju. Zbiornik napełnić olejem hydraulicznym i odpowietrzyć układ serwosterowania,
• Przy samochodach bez serwosterowania: filtr paliwa przykręcić 2 śrubami momentem 25 Nm. Podłączyć przewód obiegu powrotnego dyszy wtryskowej Nr 1.
• Podłączyć wszystkie przewody elektryczne, przewody paliwa i podciśnienia; w razie potrzeby zabezpieczyć obejmami zaciskowymi.
• W razie uprzedniego wymontowania: pompę tłoczenia oleju przykręcić na nowej uszczelce momentem 11 Nm. Przed tym wstawić zabierak.
• W razie uprzedniego wymontowania: zamontować wentylator i koło pasowe pompy czynnika chłodzącego,
• Zamontować filtr powietrza,
• Wlać czynnik chłodzący,
• Zamontować i napiąć pas klinowy,
• Instalację wtryskową odpowietrzyć pompą ręczną,
• Uwaga: Jeśli uszczelka głowicy była uszkodzona, wymienić olej silnikowy i filtr,
• Podłączyć do akumulatora przewód do masy.
• Maskę silnika zwolnić z położenia pod kątem 90′ zobacz…
• Uruchomić silnik, zagrzać do temperatury roboczej i sprawdzić wizualnie na szczelność
• Uwaga: Po przejechaniu 500 do 1000 km dociągnąć śruby z łbem 6-kątnym na głowicy cylindrów. Śrub z łbem wieloząbkowym nie wolno dociągać. Przy silnikach z głowicami cylindrów mocowanymi na śruby z łbem wieloząbkowym dociągnąć tylko 4 śruby M8 z łbem 6-kątnym.
• Dla dociągnięcia śrub z łbem 6-kątnym zagrzać silnik do temperatury roboczej; temperatura czynnika chłodzącego – ca 80’C.
• Odkręcić pokrywę głowicy cylindrów.
• Wszystkie śruby z łbem 6-kątnym obluzować pojedynczo o 1/4 obrotu w kolejności od 1 do 18 (1-22) i wtedy dociągnąć momentem 100 Nm.
• Momentem 25 Nm dokręcić 4 śruby M8 z łbem 6-kątnym.
• Uwaga: Przy silnikach ze stalową szyną napinającą -A- zobacz… nie wolno dociągać śruby pod szyną napinającą. W tym przypadku dociągnąć tylko 3 pozostałe śruby.
  Uwaga: Po dociągnięciu śrub nie ma konieczności ustawienia luzu zaworowego.
• Założyć l przykręcić pokrywę głowicy cylindrów.